Kabayan jeung Santri Kalong

Ku M. Mansur S.
“Geus ngabudaya kawasna di urang mah, nya Més?”
“Naon téa, Kabayan?”
“Éta, panasan, embung éléh, atawa tuturut munding ari kitu téh pingaraneunana, Més?”
“Heueuh, naon téa? Sing jéntré ari nyarita téh atuh.”
“Éta téa geuning…heueuh… hayang nurutan batur, Émés.”
“Hayang nurutan batur kumaha ari énté, Kabayan?”
“Lah, sok api-api teu ngarti ilaing mah, Émés.”
“Har ituh, teu pupuguh…?”
“Geura wé tuh tempo ku ilaing. Mun dina salah sahiji  stasion tipi aya hiji acara anu loba nu mikaresep, geus tangtu wé stasion tipi nu séjén téh nurutan ngayakeun acara samodél kitu. Ukur dibédakeun ngaranna wé atawa istilahna. Padahal kitu kénéh kitu kénéh. Tipi nu séjénna deui deui téh embung éléh. Der ngayakeun deui anu teu béda ti kitu. Antukna mah kabéh station tipi aya acara nu kituan.”
“Da lain dina stasion tipi waé atuh, Bay…”
“Heueuh nu matak ceuk uing kawas nu geus ngabudaya téa ogé, Més.”
“Enya, ari kitu?”
“Kumaha tah ceuk ilaing salaku…santri kalong?”
“Nya kawasna mah pédah babari wé, Bay. Kapan ari nurutan mah ukur nurutan, nurutkeun nu geus aya, kitu, kitu wéh.”
“Kumaha tah ari kitu, Més?”
“Nyaaa, sigana ari dina urusan dunya mah…sah-sah sajaaaah. Ngan meureun sacara moral kasebut kurang atawa teu hadé.”
“Euh, enya, ceuk Tuan Hirbish téa mah, naon téh… mun dina karangan mah plagiat-plagiat kitu. Ari dina hal séjénna kumaha, Més?”
“Wallohu’alam! Dina Al-Qur’an surat Al-Isro ayat tilu puluh genep, Alloh Swt. ngadawuh: ‘Jeung poma manéh ulah sok tuturut kana saniskara anu manéh henteu boga pangaweruh perkara éta, karana saéstuna pangdéngé, panénjo, katut haté téh kabéhanana ogé bakal dipariksa, dipénta tanggungjawabna’. Tah kitu, Bay.”
“Jadi mun teu nyaho kana masalahna mah ulah sok tuturut, nya Més? Meulit ka bitis, meureun, nya? Ula-ilu, ula-ilu, bari teu nyaho nanaon, dina ayana hal-hal anu teu dipiharep, malindes ka diri sorangan, badan anu katempuhan…”
“Nyaa meureun kitu kira-kirana mah, Bay.”
“Heueuh, na atuh ari uing, Més, teu kaop aya béja kitu-kitu, atawa ngadéngé anu-anu, najan bari teu nyaho- teu nyaho ogé sok hayang wé milu nimbrung ceuk Mas Baligo téa mah.”
“Kapan dina surat An-Nur ayat lima belas ogé Alloh Swt. ngadawuh kitu, Bay. Wallohu’alam. Nyaéta:  ‘Sing inget nalika maranéh silih béjakeun éta pitenah ku létah maranéh sarta maranéh ngomongkeun ku sungut maranéh saniskara anu henteu dipikanyaho ku maranéh, turta maranéh nyangka yén éta perkara leutik, padahal éta téh mungguhing Alloh mah perkara gedé.”
“Siga teu pira, nya?” Padahal balukarna, wah! Da éta téa, nya, mungguhing Alloh mah perkara gedé. Matak sagala rupa ogé ulah sok dianggap énténg, nya Més?”
“Enya, jeung ulah pédah geus nyampak, tuluy wé…diteureuy buleud. Komo Bari jeung teu nyaho nanaon téa mah, Bay. Kapan dina surat Al-Maidah ayat saratus opat ogé disebutkeun kitu. Wallohu’alam: ‘Jeung upama dicaritakeun ka maranéhna: Hayu urang iman kana kitab anu diturunkeun ku Alloh ka Rosul. Jawabna téh: Cukup pikeun kaula saréréa mah nu katarima ti karuhun ogé.’ Naha rék ditarurut waé éta karuhun téh, sanajan karuhunna teu nyarahoeun naon-naon jeung teu meunang pituduh?”
“Euh komo kitu nya, Més, bari teu nyaho nanaon tuluy tuturut ka nu teu nyaraho nanaon. Bakal linglung wé, nya?”
“Enya, sedengkeun ceuk tadi ogé kapan pangdéngé, panénjo, katut haté téh baris dipariksa.”
“Tuluy wé meureun kadalon-dalon nya, Més? Ari kitu téh,…naon téh ceuk Mama Nu’ém téh, Més?”
“Lah, baku Kabayan mah ari geus kitu téh.”
“Geus kitu kumaha, Émés?”
“Heueuh ngalilieur! Ujug-ujug…ceuk Mama Nu’ém téh…naon téh…?”
“Euh enya karék inget…paingan aya nu nga-teu meunangkeun taklid téa, Més. Naon téh, taklid buta téa kitu?”
“Kateuing atuh, Bay! Étaaa ceuk énté kumaha?”
“Sameledok! bet kalah malikkeun ari ilaing, Émés? Nya ari ceuk uing mah meureun, nu disebut taklid buta téh…tuturut munding, bari jeung teu nyaho naon-naon, tuluy dilegleg diteureuy buleud, dijieun ageman, sok sanajan anu diturutanana téh teu nyaraho naon-naon deuih. Tuluy wé cilaka ku polahna téh, kitu atawa lain, Més?”
“Wallohu’alam urusan éta mah, Bay. Komo ana atuh kapan ceuk énté  ogé ukur santri kalong. Tah, nu puguh mah pidawuh Alloh Swt. Dina surat Lukman ayat dua puluh hiji, wallohu’alam: ‘Jeung upama dicaritakeun ka maranéhna: Geura narurut  kana saniskara anu diturunkeun ku Alloh. Jawabna téh, ‘Malah kaula saréréa mah nurut kana agama anu kasampak  geus diagem ku karuhun-karuhun kaula saréréa. Naha maranéhna narurut waé sanajan sétan ngajak ka maranéhna kana naraka Sa’ir?’ Tah kitu cenah, Bay.”
“Na’udzubillahimindzalik! Naraka-naraka kitu mah, komo naraka Sa’ir… Gusti, mugi ditebihkeun abdi téh. Jadi kumaha atuh ari kitu, Émés?”
“Nya kitu wé, Kabayan, sarua ana ogé mugi ditebihkeun.”
“Amin! Emh, paingan ceuk paraji nya Més?”
“Kumaha kitu. Bay?”
“Ulah sok saturut-turutna lamun lain turutaneunana, nya?”***
Tina Manglé, No.1983