Minggu, 21 November 2010

Cangkilung

Naskah Drama kenging Nazaruddin Azhar
1
Di buruan imah Sutawangsa. Eta imah nu tembong aya lotengan teh mangrupa wangunan heubeul nu tembokna geus karadak jeung sawareh lukutan. Hareupeun imah Sutawangsa aya tihang bandera. Di eta tempat (nu perenahna di sisi kota) aya dua imah. Sarua imah heubeul, ngan nu hiji deui mah taya lotengan. Ieu imah dicicingan ku wanoja nu ngaranna Saonah.
Peuting.
Sukon, Barun, Dikun, Narto jeung Rukim keur baris. Komandan Barun keur ngatur barisan nu kacow terus. Sukon protes.
Sukon        : (Nyarita ka baturna) Ieu teh ngan baris jeung  baris wae… Memangna urang teh rek jaradi  tentara?
Barun        : Sukon!
Sukon        : (rengkuh) Abdi, Bos…
Barun        : Sukon!!
Sukon        : Muhun abdi Sukon mah…
Rukim        : (Nyiku Sukon) Salah maneh mah ngajawabna.   SIAP kituh… Sing tegas!
Sukon        : Oooh.. kitu kahayangna teh. Sok Bos balikan deui…
Barun        : (Ambek) Sukooooon….
Sukon        : Siaaaaaaaap…
Rukim        : (Nyiku deui) Panjang teuing, jurig!
Barun        : Sukon!!
Sukon        : Yap!!
Barun        : Mun sayah keur nyarita teu meunang aya nu  nyarita salian ti sayah. Sayah kasinggung. Jadi  saha nu kasinggung teh?
Sarerea    : Sayaaah….
Barun        : (Unggut-unggutan) Betul! Aeh… (sadar kana kasalahanana) Nya aing atuh… Aing nu kudu tersinggung teh!
Sarerea    : Siap laksanakan!
Barun        : Naon nu kudu dilaksanakeun teh?
Dikun        : Untuk membuat Bos tersinggung…
Barun        : Bagus! (sadar deui wae yen manehna salah)   Aeh… lain aing kudu tersinggung (napsu sorangan) Jadi kudu kumaha atuh ieu teh?
Somad     : Janten kieu panginten, Bung Barun teh  hoyong tersinggung?
Barun        : Haduh! Asa beuki lieur ieu teh… Jangar!
Sarerea    : Siap! Laksanakan!
Barun        : Naon deui?
Sarerea    : (silih sigeung) Naon deui atuh nya euy?
Dikun        : Jeung asa kakara baris loba pisan parentah, meni kudu jangar sagala, nya?
Somad        : Heueuh. Padahal mah cukup we ku  tersinggung wungkul, ulah der menta  ditambahan hayang jangar!
Barun        : Coba etah. Rek kumaha urang bisa ningkatkeun propesionalisme gawe mun teu ngalatih disiplin. Disiplin itu tangga untuk mencapai kontinyuitas dan kualitas. Jikalau, nya, ieu mah jikalau, seandainyah atuh, kita  tidak meningkatkan disiplin, jadilah kita pekerja kelas kambing. Tidak intelek. Jadi yang penting apa?
Nu keur baris ngajawab ku sora nu kompak, tarik, tapi beda nu diucapkeunana:
Dikun        : Propesionalismeu!
Rukim        : Disiplin!
Somad        : Kambing!
Narto        : (Telat) Apa tadi? Ya… kambing!
Barun        : (Nepak sirah. Jengkel. Mariksa barisan)  Nanaonan ieu teh… Yang penting itu adalah propesionalisme!
Dikun        : (Seuri ka baturna) Nya ceuk urang ge…
Barun        : Kita jangan merasa rendah diri hanya karena  kita pencopet. Kita harus bangga bahwa kita copet yang punya naluri kemiliteran. Copet juga  harus seperti militer. Disiplin. Gede wawanen.  Rancingeus. Iceus. Militer is…?
Sarerea    : The Best!
Barun        : Pencopet is?
Sarerea    : The Best oge!
Barun        : Nah. Kita jangan minder, dong. Tunjukkan  bahwa kita pun bagian dari kehidupan berwarga
bernegara. Copet adalah bagian sah dari bangsa   Indonesia. Jadi hayu urang tingkatkeun disiplin  dina sagala hal. Copet hanya akan bekerja karena disiplin dan propesionalisme yang ajeg. Paham?
Sarerea    : Pahaaam…
Barun        : Coba Rukim ka hareup.
Rukim        : (Maju) Siap.
Barun        : Coba praktekkeun jurus Kopasus, bantuan ku maneh, Kun!
Dikun        : (Maju) Siap!
Barun        : Kita akan mempraktekkan jurus Kopasus.  Coba Sukon, naon ari hartina jurus Kopasus?
Sukon        : (Ti tempat baris) Kodok, Paut, Sina Ulah Soraan!
Barun        : Bagus. Jadi kade, posisi curuk jeung jariji sing tartib. Cik sok Rukim…
Dikun lajag-lejeg nyeta-nyeta nu keur leumpang. Rukim nyopet dompet Dikun. Rapih pisan nepika Dikun teu ngarasaeun.Sarerea keprok. Aya nu suit sagala. Nyolongkrong ngajak sasalaman ka Rukim nu geus sukses praktek jurus Kopasus.
Barun        : Bagus. Ayeuna Narto jeung  Somad kahareup!
Nu cikeneh dicalukan maraju. Narto nu make jeket kulit (nu geus dadas tea) tapi oge make blangkon tembong rengkuh pisan. Manehna satekah polah angkep, tapi hese da huntuna tonggar kacida. Ari Somad legeg pisan gayana teh..
Barun        : Sikap sempurna!
Narto+Somad: Siap grak!
Barun        : Maraneh geus arapal jurus Politikus?
Narto        : Enggih.. eh, siap laksanakan…
Barun        : Naon hartina jurus Politikus teh Somad?
Somad        : Pokona mun Sulit Turih Ku Silet!
Barun        : Bagus. Coba, sok!
Somad ngusiwel nyokot silet tina pesakna. Narto api-api leumpang, Somad nyedekkeun, terus sakilat nyilet pesak calana Narto. Dompetna beunang. Tapi Narto muringis, bari nyabak bujurna.
Narto        : Semprul! Sontoloyo! Diamput! Biadap!
Barun        : Ku naon?
Narto        : Siletnya tajem sekale, bujurku kena… dikit!
Barun        : Nu matak, Somad, maneh kudu serius latihan. Mun korban tepi ka raheut lain maneh wungkul nu bakal cilaka teh, tapi oge sakabeh nu aya di ieu orhanisasi. Paham? Pus-ap!
Somad        : Siap. Laksanakan
Somad pus-ap diitung ku sarerea.
Barun        : Bagus! (Ka sararea) Sayah percaya kalian adalah kader-kader yang potensial. Kalian adalah penerus kejayaan kami sebagai senior. Sebagai pencopet reformis kalian harus menunjukkan kesungguhan. Ulah camengke. Komo deui urang bakal nyanghareupan pasar bebas, di mana peluang kita untuk maju akan mendapat banyak saingan. Sabab bisa wae  pencopet-pencopet propesional luar nagri bakal beroprasi juga di negara urang. Kita harus bangkit menuju propesionalisme kerja. Saya percaya bahwa tanpa pinjaman dana dari IMF, tanpa harus dikucuri dana bantuan presiden,  atau dari dana subsidi BBM, pencopet adalah   kaum yang potensial. Paham?
Sarerea    : Siap!
Barun        : Jadi kita adalah kaum yang poten…?
Sarerea    : Siaaaaal!!
Barun        : Bagus. Minggu hareup urang bakal diajar jurus   anyar, nyaeta jurus Begadang Dua. Hartina   Berani… Gagah… Menghadang Dunia dan  Amerika. Ini sesuai dengan spirit globalisasi. Amerika harus bisa kita kalahkan. Nah,  sekarang, kita nyanyikan lagu Mars Copet Reformis.
Sarerea ngalagu:
‘Mars Copet Reformis’
Kita adalah generasi berbakat
Bakat ku butuh, bakatku susah
Susah senang kudu dapat rupiah
Tanpa rupiah hidup lebih susah
Jujur dong kita memang pencopet
Bukan pencopet yang ngaku pejabat
Yang kami copet bukan orang sembarangan
Yang terlihat melarat kami lewatkan
Sehari paling kami dapat lima dompet
Isinya kadang-kadang bon tagihan
Beda dengan mereka yang punya jabatan
Mencopet banyak sampai milyaran
Mencopet banyak sampai…. Trilyunaaaaannn…
Rengse ngalagu, sarerea nenjo Sutawangsa (saterusna urang sebut wae Suta) datang. Pakeanana perlente, malah make jas sagala najan lebah sikuna ditambal. Suta jiga nu keur gering ripuh ngan neger-neger maneh. Datang dikawal ku Mamo nu saged bari mamawa map. Sarerea ngahormat. Suta ngagupaykeun leungeunna, jegoh batuk. Sarerea jempling. Suta jiga nu rek nyarita tapi teu tulus, kalah ka sup ka imahna. Sarerea tingrareret pada baturna. Barun gancang nyiapkeun pasukan, terus sina bubar jalan. Barun nuturkeun Suta.
Somad        : Jiga nu keur teu damang si Bos teh nya euy?
Dikun        : Enya, atuda sakituna mah uyuhan. Tiasa keneh  jalan-jalan. Waruga sakitu rengkungna katambih panyawat teu damang-damang…
Rukim        : Memangna kunaon si Bos teh?
Dikun        : Heueuh atuda… (bangun ngarasa ngahelas ku nasib Suta)
Somad        : Heueuh atuda teh ku naon?
Rukim        : Tara pararuguh ente mah…
Dikun        : Dasar tara merhatikeun sarilaing mah…   Kaleleban si Bos teh, geus aya kana tilu bulanna. Gering nangtung ngalanglayung…
Nu Sejen    : Ari kitu?
Dikun        : Enya kitu.
Narto        : (Ti tadi ngahuleng jiga nu bingung) Geuring nangtung ngelanglayung itu apaan toh?
Somad        : Gering nangtung ngalanglayung… Jadi, mun dina bahasa Indonesia mah, yah kalau dalam   bahasa Indonesianyah, euh.. sakit berdiri  berlembayung…
Rukim        : Gandeng atuh. Cik sing bener Kun nerangkeun teh.. Kaleleban teh ku saha?
Dikun        : Teuing puguh ge. Teuing saha nu geus membuat si Bos bermuram durjana kitu teh…
Somad        : Bermuram durja kituh! Sing bener make bahasa Indonesia teh…
Rukim        : Moal kitu kaleleban ku Ceu Momoh mah?
Sukon        : Teu asup akal. Moal enya si Bos kaleleban ku pantar Ceu Momoh. Ceu  Momoh tukang kueh balok?
Rukim        : Lain Ceu Momoh eta. Ieu mah Ceu Momoh nu dikawin ku Pa Ajat, Pa Ajat  soang
pangsiunan  tibum tea. Ceu Momoh demplon!
Sukon        : Oooh..enya. Tapi mustahil ceuk uing mah. Keur naon make kudu kaleleban ku Ceu Momoh? Si Sintal malah leuwih geulis ceuk uing mah, leuwih aduhey…
Nu Sejen    : Si Sintal?
Sukon        : Enya si Kesih nu sok mangkal di alun-alun atuh… Balad si Onah…
Narto        : (Ka Somad) Demplon itu apaan sih?
Somad        : Wah itu susah untuk dijabarkan, pokonyah… (nyieun bentuk awak awewe  ku gerak leungeunna) Ngerti nggak?
Narto        : (Ngahuleng. Nurutan gerak leungeun Somad. Unggut-uinggutan tapi tetep  jiga nu bingung)
Sukon        : (Sinis)  Pedah we si Bos sok maling-maling melong si Kesih. Pasti ceuk uing mah. kaleleban ku si Sintal lah, ku si Kesih!
Sarerea jempe, malah parindah ka nu rada poek basa ti imah nu sejen kaciri aya nu kaluar. Pa Gugup kaluar diiringkeun ku Saonah nu katembong anyar dangdan. Rukim katembong teu ngeunah cicing.
Saonah    : Bapa meni edas, ih. Susah dilupakan!
Pa Gugup    : Ineu sayaaang… Tak usah hawatir, bapa pasti bakal masihan deui nu leuwih edas! Edas suredas! Tapi nanti, isukan lah, ayeuna bapa istirohat heula, bisi besok nundutan di kantor… Hehehe…
Saonah    : Kade tong hilap…
Pa Gugup    : Naon tea Ineu?
Saonah    : Jamu! Ramuan! Ngarah langkung nyessss…
Pa Gugup    : O, hoho.. Pasti, pasti. Teu kedah salempang. Ramuan selalu siap sedia dalam pesak. Ineu oge doakeun bapa biar sukses jadi anggota dewan, yah? Nanti kan Ineu  juga yang kacepretan itu nyah…
Saonah    : Kacepretan naonna?
Pa Gugup    : Ya rijkinya dong. Rijkinyah dan…kakeclakan …rijkinyah… Piraku bapa hilap kumaha
ngeborrrrrna Ineu… Hoyong naon? Rumah?  Apartemen? Angkot? HP?
Saonah    : Ah, biasana ge politikus mah sok bohong, janji gombal..bal…bal…bal!
Pa Gugup    : Is, no..no..no.. Saha heula atuh  polpol.. politikusna? Partai mana dulu? Memang sekarang banyak partai teu puguh, tapi partai  bapa tong disakompetdaunkeun dong. Bapa  orang idealis dalam memperjuangkan rakyat,  wong cilik. Kamu kan rakyat juga, ya akan saya perjuangkan sampai titik keringat  penghabisan…
Saonah    : Naha geuning teu titik darah penghabisan?
Pa Gugup    : Bapa takut sama penyakit anemia. Ya sudah, besok, ibak sing beresih, Salirana dikosok boh nu neuhneurna kantenan anu legokna, dan  jangan lupa kamu juga.. ra-mu-an! Sari rapet, galian singset, galian kabel, semua  ramuan!(kisbay terus malik rek mulang, tapi  tuurna ngarampeol) Aduh… (Saonah gancang nyekelan leungeun Pa Gugup, Pa  Gugup gancang nangtung) Atuda Ineu sih, nge..nge..ngebor teh meni taya rasrasan, bapa  tepi ka leuleuss, bikin seluruhnya terkurass…  (nyiwit gado Saonah) Aku gemeeees deh…
Sampai jumpa, Ineu.. Ci-luk-ba!  Mmmmmmuuuuaah… (seuri sorangan terus indit rarampeolan).
Saonah males gupay Pa Gugup nu indit. Pa Gugup ngaliwat ka hareupeun Sukon saparakanca, leumpangna ngadadak gagah bari api-api teu ningali ka nu keur ngarintip.
Keur kitu asup Kesih, Silpi jeung Nori awewe sapantaran Saonah. Kabehanana balad Saonah.
Kesih        : Seger ari boga tamu kelas eksekutip mah…
Saonah    : Kelas eksekutip soteh tagogna, tanagana mah kelas ekonomi…
Sarerea sareuri. Sukon sabatur-batur nyalampeurkeun.
Somad        : Halo bidadari-bidadariku… Belum pada berangkat nih?
Kesih    : Peuting ieu mah pere. Onah ge kuduna mah ulah narima tamu peuting ieu teh…
Silpi        : Enya, teu adil Ineu mah…
Somad        : Ineu?
Saonah    : Panggilan si babeh ka Onah, Ineu. Cenah Onah mah kesanna teh tidak repormis, berbau status kuo, orde baru. Nya Onah ge atuh hayang dipanggil repormis, jadi sadrah we disebut Ineu ge…
Somad        : Ooh.. hehe..Innn-neu (noel gado Onah)
Saonah    : Ey! Cicing siah. Memangna salah ngaran Onah berubah?
Rukim    tembong molotot ka Somad. Somad dedeheman.
Silpi        : Enya lah, bagusan Ineu. Ngan tetep Onah salah. Cenah peuting ieu mah urang teu meunang narima tamu… Ari Onah geuning tadi….
Saonah    : (Nempas) Pan acan jam dalapan! Barina ge atuda karunya pajarkeun teh geus teu kiat tos   karaos ti keur di kantor keneh…
Rukim        : (Sinis) Karunya atawa… karunya?
Saonah    : Kumaha didieu we.
Nori        : Jam sabaraha kitu datangna?
Saonah    : Tadi bada asar. (Ngadelek ka Rukim) Atuda  kitu geuning lalaki mah nya, teu beurang teu peuting sok ngagaranggam…
Sukon        : Teu kabeh lalaki, Neu. Kang Sukon we  contona, tartib jeung saperluna. Malem jumaah manggih.. pleng eta teh, manggih-manggih deui malem saptu…
Sarerea seuri. Iwal Rukim. Narto jiga nu bingung.
Narto        : Mad, menggeranggam itu apa sih?
Somad        : Ngagaranggam kituh, itu artinyah kalau dalam bahasa Indonesia…
Rukim        : Gandeng Somad! Kawas nu heueuh becus basa Indonesia..  (ka Nori, sorana rada beda, nyilidik) Kela, naha peuting ieu make ulah narima tamu?
Nori        : Urang sarerea rek rapat penting!
Lalaki        : Rapat?
Dikun        : Rapet meureun..
Nori        : Serius ieu mah, rapat.
Silpi        : Rapat penting. Spesial!
Saonah    : Urusan urang, di dinya mah teu kudu apal!
Kesih        : Temana ge istimewa: “Dengan menyongsong otonomi daerah, kita tingkatkan makna seksualitas dalam pembangunan!”
Narto        : Wah, ini hebat. Ini artinya sampeyan ikut berperan penting dalam ngotda!  Kami juga tengah meningkatken disiplin dengan baris berbaris!
Somad        : Betul! Terpisahnya Kota dengan Kabupaten dan diberlakukannya otda pada saat ini, yang   mana telah membuka mata kita akan perlunya mempertahankan dan mengejawantahkan daripada nilai-nilai struktur  politik ekonomi pencopet. Meskipun dan tetapi…
Rukim        : Aing lieur Somad! Cik, Nah, terangkeun naon maksudna Onah saparakanca make kudu rapat sagala?
Saonah    : Nya keur ningkatkeun mutu atuh. Kiat-kiat. Sangkan konsumen beuki nambahan, beuki ningkat panghasilan. Contona Onah. Salila ieu Onah teu sambarangan narima tamu. Contona tadi, politikus…
Rukim     : (seuri sinis) Politikus…
Silpi        : Mayarna gede teu?
Saonah    : Nya cukup we keur konsumsi rapat mah. Pangna Onah narima order peuting ieu ge jang naon atuh? Untuk kepentingan rapat. Yu,  ah. Barina ge geus peuting.
Rukim        : Di mana tempatna?
Nori        : Di hotel, dong. Masa rapat penting di tempat jiga kieu…
Narto        : Kayak penjabat yah, rapatnya di hutel…
Kesih        : Apa bedanya pejabat dengan kita? Ya nggak?
Onah saparakanca ngalagu:
Urang ulah cicingeun
Kudu ningkatkeun kwalitas
Sangkan geol beuki bedas
Biar gitek makin mantep
Geol.. geol-geol-geol. Aw!
Gitek..gitek-gitek-gitek. Yes!
Somad saparakanca keprok. Rukim ngalieus.
Saonah    : Hayu ah, bisi perwakilan ti kabupaten geus karumpul…
Sukon        : Perwakilan kabupaten? Wah, rapat besar atuh, nya…
Nori        : Nya enya atuh, perwakilan kota jeung kabupaten ayeuna kumpul kabeh…
Saonah    : Enya hayu…
Saonah saparakanca kaluar ti panggung.
Somad        : Hebat. Batur mah rapat ningkatkeun propesionalisme teh.. Jaba di hotel… Jeung eta neng Nori, emh, geulis, salira teh asa beuki donto!
Narto        : Wah baru lagi nih, donto itu apaan sih?
Somad        : Donto itu…
Rukim        : (Ngacungkeun peureupna ka Somad) Sok, ngacapruk deui. Ayeuna mah mending gawe.  Teu kudu rapat-rapat urang mah. Disiplin gawe nu kudu ditingkatkeun mah, percumah  rea rapat ge ari teu dibarengan ku disiplin mah.
Nu Sejen    : Oceh coy! Kita kerja lagi!
Sarerea baris heula. Rencang kanan rencang kiri. Bubar jalan. Kalaluar ti panggung.
2
Barun kaluar ti imah nuyun Suta nu kacirina bangun beuki ripuh wae. Mamo satia nuturkeun bari mamawa map. Suta mere kodeu sangkan nu duaan diuk dina bangku hareupeun imahna. Suta sorangan diuk dina korsi husus tempat manehna niis. Nyaritana sakapeung diselang ku batuk.
Suta        : Barun, kumaha barudak?
Barun        : Sadayana sarehat, Bos. Usaha kaetang lancar deuih. Mung sababaraha waktos kapengker rada kaganggu da eta seueur demontrasi di  jalan.
Suta        : Demontrasi, nyah?
Barun        : Leres, Bos. Ngademo kenaikan BBM,  ngademo nu korupsi sareng sajabina.
Suta        : Mun bisa mah barudak ge sina milu demontrasi. Eta ge sarua kawajiban urang, sangkan nu karorupsi, nu ngatur pamarentahan teu sangeunahna teuing.
Barun        : Barudak kedah ngiring demo, Bos?
Suta        : Heueuh, mantuan mahasiswa. Kudu didarukung mahasiswa teh, sangkan revolusi  jalan terus (batuk)..
Mamo        : Revolusi? Reformasi panginten Bos…
Suta        : Tah heueuh eta. Tapi omat… (batuk)
Barun        : Kumaha Bos?
Suta        : Barudak ulah pirajeunan nyopet mahasiswa…
Barun        : Yaktos, karunya atuda moal enya nuju demontrasi melaan rahayat der dicopet…
Suta        : Ah pangpangna mah percomah nyopet mahasiswa  mah, da  duitna ge moal sabaraha.
Barun        : Leres, Bos. Paling ge dina dompetna teh  potret kabogoh wungkul… Hehehe…aeh!
(nungkup sungut, ngarasa kalepasan nyarita).
Suta        : Geus, ayeuna mah bari nalingakeun barudak, teangan ingpormasi…
Mamo        : (Menerkeun) Informasi, Bos.
Suta        : Tah heueuh eta, ingpormasi. Teangan  ingpormasi ngeunaan… enya ngarti meureun maneh ge… (jegoh batuk)… Pulisi tea, lah…
Barun        : Siap, Bos. Bade dipilari di mana dumukna.  Insya Alloh tangtos kapendak ku abdi, Bos. sing percanten kana naluri detektip nu aya dina diri abdi… Insya Alloh, Bos.
Suta        : Jeung deui kade asmunistrasi…
Mamo        : Administrasi, Bos.
Suta        : Tah heueuh eta, admunistrasi setoran ti barudak sing tartib…
Barun        : Pembukuan selalu beres, Bos. Perkawis pulisi tea insya Alloh kapendak. Pokona Bos sing   yakin kana naluri detektip dan naluri kemiliteran nu aya dina diri abdi…
Suta        : Enya, jig geura indit… (ngodok pesak) Yeuh  keur ongkosna…
Barun        : Ah, sawios, Bos. Sawios, teu kedah…
Suta        : Tarima! Keur ongkos taksi…
Barun        : (Asa-asa) Sawios… teu kedah…
Suta        : Iiih… yeuh…(bari angger ngasongkeun duit)
Barun        : Sawi… (rek nyokot duit tapi….)
Suta        : Nya teu nanaon ari teu butuh mah (ngasupkeun deui duit kana pesak). Kagok geus nyolongkrong, Barun bari satengah handeueul  nyium leungeun Suta. Terus Barun kaluar.
Suta        : Asa geus peuting pisan, Mo…
Mamo        : Leres, Bos. Mamo ge ngaraos yen wengi teh asa tos peuting…
Suta        : Jam sabaraha, Mo?
Mamo        : Numutkeun arloji Mamo mah nembe tabuh salapan, Bos… Piraku arloji Mamo ngabohong nya Bos?
Suta        : Jam salapan… Teu asa jam salapan. Jam salapan teh keur kuring mah ukur na itungan, na hate mah geus ngagayuh subuh, tapi bangun moal rek aya fajar. Boa peuting bakal saendeng-endeng peuting…
Mamo        : Tos waktosna Bos istirohat..
Suta        : Tah heueuh eta. Istirahat. Musik. Simpe atawa puisi.
Mamo        : Sadayana sayogi, Bos.
Suta        : Puisi, Mamo, puisi. Bacakeun ku lelembutan pangihlasna…
Mamo        : Mamo kedah maca puisi, Bos? Ayeuna Mamo bade maca puisi kanggo Bos.
Mamo muka map nu ti tadi dikekelek. Suta ngalageday nenjo bentang baranang. Mamo maca puisi anteb pisan:
Puisi Ti Parapatan
Anjeun teh papatong nu eunteup sakedapan
dina hate nu mangpung ku katiga sarintakan
Di mana ari anjeun? Basa hujan ngagalantangkeun sungkawana, basa kilat tingbarasat maragatkeun
kasedihna na sesebitan langit panghujungna…
Duh, jungjunan
Taya sungkawa nu leuwih rosa tibatan cinta nu can kasungsi muarana. Sedeng dina huluwotan pikir, katineung terus ngagulidag ngamalirkeun katuna jiwa…
Suta        : (mere kode: Menta saputangan…)
Mamo        : (Mikeun saputangan tina sakuna)
Suta        : (Bari nyusutan cipanon) Teruskeun, Mo…
Mamo        : (neruskeun maca puisina):
Di mana ari anjeun basa lalakon ngembat
Di jagat nu mantengkeun urat-urat katresna?
Kuring lir sandekala nu taya jirimna
Tapi bisa ngarasakeun kumaha ngantengna hirup. Tina dongeng saban dongeng……
Suta        : Cukup, Mo. Kalimah saterusna geus napel na  uteuk kuring. Saban detik diejah jeung
dilenyepan ku hate nu motah ku sakur  implengan peteng…. duh… Panutan, teu
sangka cikahuripan baris mulang deui ka
sungapanana, teu kungsi ngamuara dina
gumeterna tresna salira. Jungjunan, bentang
sajatining bentang nu kumelip dina ati. Bulan
sajatining bulan nu moncorong di
satukangeun halimun diri. Di pepenclut pasir
mana urang bisa silih gorowokkeun
kaheman. Di lengkob mana urang bisa silih
simbeuhkeun kakangen. Jungjunan, Sukma
kuring kumalayang lebah dungus waktu nu
heubeul karerab impian. Jangjang kuring
parotong lebah nahan tunggara nu ditibankeun
reret anjeun…
Ayeuna mah tibalik, Mamo nu nyusutan cipanon. Suta ngarenghap jero. Jegoh batuk. Manehna peureum bangun nu keur ngararasakeun nikmatna kaguligah.
Mamo        : Puisi nu kalintang endahna Bos…
Suta        : Taya nu leuwih endah batan puisi…
Mamo        : Geuning Bos tiasaan nyerat puisi?
Suta        : Duka teuing atuh, Mo. Dadaksakala jadi resep nulis puisi kuring teh, Mo.
Mamo        : Eta pedah nuju kasmaran, panginten Bos.
Suta        : Tah heueuh eta. Tiap peuting teh teu bisa sare, ngan terus we ngotret nyieunan puisi. Enya,  Mo. Keur kieu mah poho kana kalakuan katukang-tukang teh nu… lah…
Mamo        : Tangtos, Bos. Da saha nu bireuk atuh ka Bos mah, estuning jalmi nu dipikagigis ku sadaya preman di ieu kota… Kantos larsup ka panjara janten narapidana, kantos nyanyi (Mamo ngalagu: ) Dalam tembok derita, aku   menebus dosa, dalam tembok derita menjadi  narapidana….(Nyarita biasa deui) Malih
kapan kaamanan ge taluk ka Bos mah… Ari  ayeuna Mamo heran sakaligus reueus, Bos tiasa nyerat puisi sakitu saena. Cobi kintunkeun ka koran, tangtos dimuat, Bos…
Suta        : Kapikir eta ge, ngan cenah honorna leutik…
Mamo        : Tapi Bos, upami ieu puisi dikintunkeun ka koran, engke dimuat, teras dibaca ku Pulisi eta, piraku anjeunna teu ngadadak langlayeuseun, Bos..
Suta        : Dimuat, terus dibaca ku… ku saha?
Mamo        : Muhun ku Ibu Pulisi eta.
Suta        : (Ngahuleng) Mo….
Mamo        : Mamo masih keneh di dieu, Bos.
Suta        : Isukan kirimkeun kabeh puisi kuring ka  koran, Mo. Kirimkeun kabeh ka majalah. Sangkan manehna maca kumaha gerentes hate kuring… Duh, panutan ati… Bentang sajatining bentang… Aya kana duaratusna puisi kuring, kirimkeun kabeh! Mmh, bulan sajatining bulan… (Ngareret ka Mamo, mere kode)
Mamo        : (Ngasongkeun keretas koran sacewir nu geus lecek tina map)
Suta        : (Neges-neges gambar dina koran, song deui ka Mamo)
Mamo        : (Surti, terus macakeun berita na eta koran)  Seorang lelaki korban tabrak lari ditolong oleh seorang polwan… Kejadiannya sore hari  di perempatan jalan Kenangan.
Suta        : Tah heueuh eta. Maneh ge apal Mo, korban tabrak lari teh kuring. Untung awak ukur  barared najan kabantingkeun kana trotoar. Tapi   Mo, duh, ibu polwan nu kacida solehna eta, nu  nulungan kuring bet teruuuuuus.. kabayangkeun wae. Manehna imut, nanya,’naon nu karaos?’, kuring gideug da sakabeh kanyeri ilang sirna ku sorot socana… Bentang sajatining bentang…   Bulan sajatining bulan…
Mamo        : Naha waktos harita, Bos teu naros saha  namina?
Suta        : Saliwat kuring maca merek dina dadana; Nani  Suminar Arimbi Kusumaningdewi Putri…
Mamo        : Wah, panjang pisan namina Bos, moal teu  ngajepat panjang nya dina pinareup…eh, dina seragamna…
Suta        : Ditambahan ku kuring, Mo. Ngaran dina dadana mah ukur Nani S.
Mamo        : Oh, upami kitu mah kirang panjang atuh Bos… hehe…
Suta        : Teuteupna, Mo. Duh, teuteup bentang  sajatining bentang…
Mamo        : Bulan sajatining bulan alaeun…
Suta        : Naon maksudna?
Mamo        : Muhun alaeun Bos, ngarah kapimilik  salamina…
Suta        : Tah heueuh eta nu keur dipikiran teh…  Kumaha carana sangkan manehna jadi milik  kuring. Sahenteuna meureun Mo, manehna  teh pulisi, ari kuring…
Mamo        : Klop pisan puguh, Bos, pulisi ngengingkeun  copet… aeh.. punten, maksad teh, pulisi   ngengingkeun Bos… cop…
Suta        : Geus! Geus! Kuring memang copet, Mo.   Purnawirawan copet.  Sedeng manehna pulisi.  Naha salah mun kuring bogoh ka manehna?  Cinta teh (batuk) hiji kakuatan nu bisa nembus langit katujuh… Cinta teh (batuk) hiji  kasadaran nu bisa meruhkeun bangbaluh…  Cinta teh.. Cinta teh… (ngahuleng)  Mo, kuring kudu nulis deui puisi, nu cikeneh kudu  gancang dituliskeun… kudu gancang dikotretkeun…
Mamo        : Sae di lebet wae, Bos… tos wengi we deuih  kirang sae kanggo batuk…
Duanana arasup ka imah. Lampu pareum.
3
Isuk-isuk. Onah saparakanca kalaluar ti imahna. Silpi tembong mawa tip. Maranehna siap-siap rek senam. Lagu dangdut ngagembrung. Onah mingpin senam. Kaciri pisan yen Onah teh memang pangbisana gerakan senam. Manehna mere conto gerakan anyar senam seks ka Silpi, Kesih, jeung Nori. Dikun, Somad, Rukim, Sukon jeung Narto nu kahudangkeun ku sora musik, kaluar ti imah Suta. Manehna mimitina mah ukur melongkeun nu keur sarenam bari lulungu, lila-lila milu ngagabung jeung Onah cs. Nu sarenam beuki motah. Malah sakapeung mah kaciri yen Dikun Cs teh ngahareureuyan awewe-awewe eta nu ditalaksirna. Iwal Narto nu daria pisan senamna teh, malah gerakanana ge katembong kaleuleuwihi.
Dina panto imah Suta, tembong Mamo keur narima parentah ti Suta. Mamo indit bari mawa map. Suta melongkeun nu keur senam, tapi beungeutna angger alum, sup deui ka imah.
Barun datang, make kacapanon hideung, make iteuk jeung mawa samak, katembongna lungse pisan. Manehna teh karek balik sanggeus tadi peuting narima parentah tea ti Suta. Barun ngareret ka nu keur senam, tapi nu sejen teu warawuheun. Manehna ngalaan kacamata hideungna. Somad seuri nyikikik bari nyiku Narto. Barun mureleng. Ret ka Silpi, ngajak seuri, tapi basa diajak senam ku Silpi, manehna nolak. Sup ka imah Suta.
Senam rengse. Keur kitu kadenge sora nu ngagorowok ti loteng imah Suta.
Suta        : Pulisiiiiiii……. Pulisiiiiiiiiiii……
Sarerea nu cikeneh senam ngararenjag, terus pahibut rek nyarumput.
Suta        : Tega pisaan… Tega pisan, duh…
Nu rek nyarumput kalah tingrareret.
Sukon        : (Ngilikan ka luareun panggung) Euweuh, euweuh pulisi…
Dikun        : Salah harti… Eta mah si Bos…
Narto        : Si Bos?
Saonah    : Kang Suta?
Silpi        : Ih bikin kaget kita ajah…
Kesih        : (Centil) Enya sugan teh aya pulisi rek newak   abdi…
Rukim        : Aya naon nya euy?
Somad        : Boa-boa si Bos teh kaganggu emutanana, terus hayang ditewak pulisi…
Dikun        : Gandeng, Somad! Kitu-kitu ge eta teh Bos urang!
Narto        : Yang tadi itu suara si Bos?
Dikun        : Heueuh. Cicing… (melongkeun ka loteng. Nu sejen ge nurutan melong ka loteng imah Suta) Aya naon, nya? Boa-boa kateterasan teu damangna…
Di loteng katembong Suta keur nyuuh kana tembok, tukangeunana Barun ngeluk tungkul bangun nu ngangres ku kaayaan Suta.
Barun        : Tos kitu kajantenanana, Bos. Sing janglar emutan. Sing hawatos kana waruga…
Suta        : Teu bisa! Kuring teu hayang narima kanyataan jiga kieu… Tega!
Barun        : Sing sabar…. Sing tawekal, pasrahkeun  sadayana ka Gusti…
Suta        : Naniiii…. Tega, tega, tega!
Barun        : Muhun Nani jenenganana teh. Nani Sumitro.
Suta        : (Malik ka Barun) Boa salah maneh teh, Barun. Boa lain Nani nu eta…
Barun        : Leres. Pulisi nu namina Nani mah aranglangka Bos, di kota ieu ge mung aya hiji… Muuuung aya hiji-hijina.
Sukon        : Pulisi? Rek nanahaon si Bos neangan pulisi  nya euy?
Somad        : Moal salah ceuk urang ge, pasti si Boss teh…
Dikun        : Ssstt…
Suta        : Oooh, Nani….
Barun        : Anjeunna memang tos nikah, Bos.
Suta        : Bentang sajatining bentang…
Barun        : Salakina teh politikus, Bos.. Anggota Partai Datang Bulan…
Suta        : Bulan sajatining bulan….
Barun        : Leres Bos, sing percanten kana naluri detektip sareng naluri kemiliteran abdi, Bos… Sawewengi abdi maturan nu jaga di kantor pulisi, nyamar jadi tukang pijet. Atuh kapaksa abdi mamake iteuk sareng kacapanon  hideung.
Sukon        : Paingan tadi asa beda kostimna, nya euy?
Somad        : (Seuri) Komandan urang jadi tukang pijet…
Silpi        : Gandeng atuh, meni ngahina ka si A Barun teh…
Dikun        : Ssssst!!
Barun        : Sawewengi abdi mijetan pulisi, bari api-api naroskeun polwan nu namina Nani, ku abdi   disebatkeun yen abdi kenal teh wireh sering ditulungan mun meuntas jalan ku anjeunna. Aya pulisi nu nerangkeun yen ibu Nani mah  tugasna siang, anjeunna tos dua taun nikah ka politikus tea… Kitu Bos…
Suta        : (Angger kadenge sedih) Maneh tong ngabohong, Run..
Barun        : Bilih teu percanten abdi gaduh buktos yen sawewengi abdi jadi intel di kantor pulisi nyamar jadi tukang pijet… (ngusiwel nyokot  dompet tilu tina pesakna) Ieu mangga pilari…
Suta        : Naon?
Barun        : Heheh…punten… sok sanaos abdi nuju nyamar, tapi naluri asli mah teu tiasa disieuhkeun… Ieu dompet pulisi nu  sawewengi dipijet ku abdi… Tilu!  (Ngasongkeun dompet ka Suta)
Suta        : Ku maneh dicopet?
Barun        : Sanes.. Ieu mah dibantun soteh kanggo buktos  ka Bos, yen abdi teu ngabohong, mangga
geura buka, sadayana ge dompet pulisi, asli…
Suta        : Aing teu hayang nu kitu! Aing hayang  panggih jeung si Nani… Ooooh Naniii… Bentang sajatining bentang…
Barun        : Kedah kumaha deui abdi atuh Bos?
Suta        : Aing hayang tepung jeung manehna nu salawasna kapicangcam… Beurang   peuting…Oooh Nani…
Barun        : Bos…
Suta        : Naon?
Barun        : Ieu dompet kumaha?
Suta        : Tunda di jero na meja… Oooh Naniii… Tega pisan salira teh…  (ceurik  ngagukguk, bari ngaleos ka jero)
Barun nuturkeun.
Sukon        : Kaharti ayeuna mah. Kaharti.
Narto        : Apaan?
Sukon        : Kieu yeuh… Si Bos teh keur jatuh cinta ka awewe nu ngaranna Ohnani.
Silpi        : Kok namanya jorok, yah?
Saonah    : Kapan jaman repormasi.
Rukim        : Lain kitu ceuk urang mah, si Bos teh bogoh ka pulisi nu ngaranna Nani.
Somad        : Teu kapikir, kunaon bogoh ka pulisi? Naha si Bos teh geus peunggas harepan kitu, nepi ka rek serah bongkokan ka pulisi?
Barun kaluar ti imah Suta.
Barun        : Aya naon ieu teh?
Sarerea jempe.
Barun        : (Mere parentah) Somad, Narto, Rukim,  Sukon jeung Dikun kumpul beulah ditu ! (nunjuk ka  tempat nu rada kosong).
Nu dititah nurut.
Barun        : (Soranana ngadadak halimpu) Silpi…
Onah jeung nu sejen tingdarelek.
Nori        : Aduh, da tos siang ieu teh, abi mah rek uih  heula ah.. (Ka Onah) nuhun nya geus daek
diendongan…
Saonah    : Kade, hasil rapat peuting kudu direalisasikeun.
Nori        : Siap. Hayu, Kes, urang mulang bisi beurang teuing, engke urang disangka jalma teu bener keh ku batur sakosan. Silpi rek bareng  ayeuna?
Silpi        : Silpi mah nanti aja… Sok we rek mulang  tiheula mah…
Nori jeung Kesih silih kiceupan,sanggeus dadah ka Dikun Cs, terus arindit. Onah asup ka imahna.
Silpi        : (Ka Barun) Aya naon, A?
Barun        : Ehm..euh… Tadi wengi Aa dapet rijki banyak,  urang jalan-jalan yu engke sonten ka mo’ol?
Silpi        : Mo’ol? (seuri) Naon sih? Ooh, ka mol…  Ngajak shoping?
Barun        : He-eh… Yu?
Silpi        : Aduh gimana yah? Gimana nanti aja ya, A? Gak bisa janji…
Barun        : Pasti geus aya janji jeung nu sejen nya?
Silpi        : Aa cemburu?
Barun        : Saha nu cemburu? Aa? (ngabalieur)   Memang…
Silpi        : Ulah cemburuan atuh ih… Silpi gak punya  janji dengan siapapun…
Barun        : Bener?
Silpi        : Bener!
Barun        : Suwer?
Silpi        : Ih meni teu percayaan Aa mah…. Udah, ah, Silpi kan belum mandi…  Pulang dulu ya?
Barun        : Bade moal?
Silpi        : Iya deh… Demi Aa…
Barun        : Silpi…
Silpi        : Kah …
Barun        : Silpi teh geulis, mencrang, demplon…
Silpi        : Gombal, dasar buaya…
Barun        : Aa jadi buaya, kan karena Silpinya punya lobang  buaya…
Silpi ngadilak bari nyiwit leungeun Barun. Nu duaan terus otel, nu keur kumpul ngadagoan parentah jadi bingung nenjo nu kalah bobogohan. Dikun silih siku jeung pada baturna. Tuluy dehem babarengan.
Barun ngarenjag, sadar kana kaayaan. Silpi pamit, terus indit. Barun neuteup geugeut nu indit, terus nyampeurkeun Dikun Cs bari babatukan, satekah polah leumpang gagah ngarah tembong wibawana.
Barun        : Seperti biasa, kita akan upacara dulu sebelum berangkat kerja. Somad, ambil bendera!
Somad nyokot bendera ti imah Suta, teu lila datang deui.
Barun        : Sanggeus upacara, silahkan berangkat kerja.  Jangan lupa berdoa, sangkan hasil yang kita dapatkan hari ini mucekil… Saya rek sare heula, sapeupeuting begadang… (Barun ngagoledag hareupeun imah Suta, teu lila  kadenge kerekna)
Dikun naekeun bendera. Narto ngalagu Indonesia Raya. Nu sejen ngahormat.
Suta kadenge sababaraha kali nyanyambat ibu polwan: Oooh…Nani….
Lampu reup-reupan.
4
Pasosore.
Barun keur diuk hareupeun imah Suta. Bangun nu keur ngalamun. Paromanana alum.
Dikun, Narto, Rukim, Sukon jeung Somad ngaliwat. Maranehna keur latihan baris berbaris. Ukur ngaliwat. Barun angger ngahuleng. Malah ret kana arloji, terus nenjo langit. Make ngarenghap jero sagala bangun keur meunang bangbaluh nu kacida rongkahna.
Dikun Cs nu keur latihan baris ngaliwat deui, sarerea ngareret ka Barun, terus areureun, silih reret, silih siku. Barun keur anteng ngahuleng, bangun nu teu sadar keur diriung ku anakbuahna.
Rukim        : Jadi kumaha atuh latihan jurus Begadang Dua  teh?
Dikun        : Enya. Piraku kudu terus baris tepika subuh deui mah nya euy? Leuheung mun dibagi seragam hansip sakalian.
Sukon        : Bos! (ka baturna) Boa kasambet si Bos teh nya euy?
Narto        : Waduh, baru lagi nih. (ka Somad) Kesambet itu opo seh?
Somad        : Oooh, kasambet. Itu kalau dalam bahasa  Indonesianya…
Rukim jengkel. Manehna ngasongkeun peureup kana beungeut Somad ngarah teu neruskeun kalimahna. Somad murengked.
Dikun noel Barun, nu ditoel ngarenjag.
Somad        : Ieu teh kumaha latihan teh, Bos, diteruskeun  moal?
Barun        : (Halon) Bubarkeun…
Dikun        : Bubar? Haar, teu puguh si Bos mah jadi  komandan teh…
Rukim        : Jadi kumaha terusna latihan jurus anyar teh?
Barun        : Bubar we. Kuma karep ilaing terusna mah. Rek liar heug. Rek caricing wae heug.
Narto        : Waduh, katanya kita ini harus profesionil!
Barun        : Kuring keur hayang nyorangan. (Mere kodeu sangkan Dikun Cs balubar).
Dikun Cs tingkecewis bari arindit. Memeh kaluar, pasarandog jeung Silpi nu datang ngajingjing rantang. Silpi ukur seuri leutik, terus leumpang ka lebah Barun.
Dikun Cs terus ngarti, rupa-rupa tingkahna teh, tapi kabeh ge nembongkeun rasa kayungyunna ka Barun nu tetela keur kasmaran. Maranehna terus kaluar ti panggung.
Silpi ngadeukeutan Barun. Gek diuk gigireunana. Rantangna ditunda. Barun masih keneh ngahuleng, can sadar yen di gigireunana aya Silpi.
Silpi jiga nu rek nyarita, tapi teu pok. Manehna kalah milu ngahuleng.
Di loteng imah Suta, kadenge Suta nyarita ka Mamo.
Suta (OS)    : Mamo… Moo…
Mamo    (OS)    : Abdi Bos…
Suta (OS)    : Wayah kieu merenahna naon, Mo? Musik   atawa puisi?
Mamo (OS)    : Sadayana ge merenah, Bos. Dina musik aya  puisi, dina puisi aya musik. Duanana tiasa nyanding dalit ngahiji, pikeun ningtrimkeun   emutan nu sumedeng kingkin…
Suta (OS)    : Musik jeung puisi, Mo.
Mamo (OS)    : Sayogi, Bos.
Teu lila kadenge sora musik, alon, romantis.
Suta (OS)    : Nani… bentang sajatining bentang…
Terus kadenge Mamo maca puisi anteb pisan:
Ti lebah simpe nu ngajirim dina puteran jarum jam, kereteg nu lumakon ka jauhna, tepung jeung rangkulan peteng. Aya kolebat tapi lain kingkilaban. Ngolebat di sajeroeun katuna sukma nu terus dikepung rempan. Aya kolebat nu nyaangan sakedetan, ngawurkeun rupaning kembang lumayu ka lebah taweuran tineung. Kalbu, duh, kalbu kuring gumalingging di satukangeun hariring jempling.
Lebah dieu, jungjunan, cinta teh sok remen kamalinaan. Ngalungboyongkeun kakangen tina simpe kana simpe. Sedeng na sakur kalimah liar nu teu kungsi kalisankeun; nu katembong ukur anjeun. Ukur anjeun.
Jungjunan. Naha aya asih nu tan wates wangen?
Naha aya cinta nu sampurna ngawisaya lelembutan?
Mun seug anjeun nanya, mangrebu jawaban aya dina keteg jantung kuring. Mun seug anjeun tumanya, ukur anjeun na jawaban nu geus heubeul kakembakeun.
Mun datang pati nemonan, kuring hayang masrahkeun sakabehna iwal ti mamaras rasa, nu geus sapinuhna diancokeun, keur liliuh teuteup anjeun…
Basa Mamo mimiti macakeun puisi dipirig ku musik teh, Barun jeung Silpi kagebah tina lamunanana. Maranehna silih pelong, terus nyarumputkeun seuri bangun nu era. Puisi nu dibacakeun ku Mamo jiga nu ngawakilan hatena duaan. Sanggeus silih pelong, Barun jeung Silpi nu ngadadak jiga rumaja anyar beger, bet jiga nu terus salah tingkah. Silpi ngome ramona sorangan, Barun memener samleh bajuna. Silih reret deui. Terus sareuri. Seuri nu pinuh ku kasurtian. Jeung saterusna. Duanana otel, tapi otelna estuning ukur ku sikep nu basajan, nu nembongkeun yen duanana mibanda rasa asih jeung nyaah, lain cinta nu bisa dilalaworakeun ku sikep nu kaleuleuwihi. Duanana keur jadi babandan cinta sajatina.
Bareng jeung rengsena Mamo maca puisi, basa musik ngalaunan jeung lampu reupreupan, Silpi ngeserkeun rantang bawana ka hareupeun Barun. Basa Silpi rek muka rantangna, Barun kalah  nyekel leungeun Silpi, terus leungeun eta wanoja teh dicium lambut pisan.
Lampu pareum.
5
Peuting.
Dikun, Rukim, Sukon, Narto jeung Somad keur ngariung durukan di buruan imah Suta.
Kabehanana bangun nu hare-hare. Anteng na lamunan sewang-sewangan.
Suta katembong keur ngalageday na korsi di lotengna, keur ngalamun neuteup langit.
Jempling.
Rada lila, Rukim nangtung, terus jiga nu asa-asa noongan imah Saonah. Nu sejen teu openan. Rukim balik deui kana tempatna. Dikun ngolesed tina tempatna, terus babatek.
Somad        : Rek ka mana, Kun?
Dikun        : Kesel. Si Bos Suta ngalamun. Si Bos Barun
ngaleungit. Naon deui nu kudu dilampahkeun
teh euy? Peuting masih keneh panjang.
Narto        : Semakin hari semakin tak jelas saja hidup ini.
Kita harus punya sikap. Masa dicuekin terus
sama si Bos…
Rukim        : Si Bos Suta kaleleban tepi ka poho nanaon. Si
Bos Barun pon kitu deui.
Sukon        : Tereh kiamah meureun matak kieu kaayaan
teh…
Narto        : Kiamat opo. Semuanya cuma kena virus. Virus
tresno.
Somad        : Meujeuhna da geus karolot ieuh atuh
maranehna mah, kudu geus robah pikiran…
Rukim        : Memangna maneh can kolot kitu umur teh?
Somad        : Naon, karek ge… (ngahuleng) Heueuh nya
euy…
Dikun        : Urang rek leuleumpangan ka kota…
Somad        : Neangan si Kesih nya?
Dikun        : Mun enya rek naon?
Somad        : Urang rek milu kesel di dieu ge…
Dikun        : Urang keur hayang sorangan.
Dikun indit. Somad nu katembong rek ngomong deui terus bungkem.
Seuneu durukan nyaangan beungeut maranehna nu masih keneh aya di dinya. Taya nu nyarita.
Narto bari kekedengan dina bangku hareupeun imah Suta, ngahariring alon. Lagu Yen Ing Tawang Ono Lintang…
Lampu jeung seuneu durukan lalaunan pareum.
6
Isuk-isuk, rada poek keneh. Sora hayam kongkorongok ti jauhna. Lampu nyorot loteng imah Suta, di dinya Suta nangtung, leungeunna nyekel tambang.
Suta        : Anjeun jauh di langit ka opatpuluh
Sabot katumbiri nutug kana beubeulahan simpe nu juuh ku halimun, nu ngamalir tina saban renghap kuring. Sora anjeun surup na hariring liwung, nu digalindengkeun peuting nu parat ngembatkeun ringrang…
Di handap di palataran, aya jalma keketeyepan kana jandela imah Saonah. Singhoreng eta teh Pa Gugup. Suta masih keneh nyarita sorangan.
Suta        : Jungjunan, dina linduh pangharepan
horeng tangkal ukur ngemploh ku kalakay.
Di dinya kuring keur ngali kubur
pikeun ati nu rangsak teu daek lipur.
Pileuleuyan, Jungjunan, bongan hirup lain
untupeun. Pileuleuyan, panutan, bongan cinta
geus teu bisa diperuhkeun…
Pa Gugup    : (Ngaharewos kana jandela) Ineu… Ineu
masih bobo? (jempling) Ineu sayang… Ini
bapa, rindu pisan… Buka dong pintunya…
Udah gak kuat nih…(taya wae nu nembalan)
Ineu… Neu… Bapa bawa sesuatu yang
istimewa… (Rada  tarik) Ineu… Cepet dong,
nanti Bapa kesiangan ke kantor nih… Sengaja
Bapa pagi-pagi pisan ke sini… biar salse…
Suta        : (Ti lotengna) Saha eta?
Pa Gugup    : (Reuwas) E..eta saha?
Suta        : Kuring… Eta saha, isuk-isuk keketrok ka imah
batur?
Pa Gugup    : Kur..kurung… aeh, kurang..aeh (keuheul
sorangan) Kuring! Calon anggota legislatif,
di dinya keur naon isuk-isuk ngingintip batur?
Suta        : Saha nu ngintip? Kuring mah rek maehan
maneh!
Pa Gugup    : Astagfirulloh! Tong heureuy ah…
Suta        : Teu keur heureuy, kuring dines rek maehan
maneh..
Pa Gugup    : Maehan kuring?
Suta        : Lain, kuring rek maehan maneh ngan kaburu
kaganggu ku didinya…
Pa Gugup    : Rek maehan maneh?
Suta        : Enya. (Sedih) Kuring geus buleud
pamaksudan rek ngagantung karep…
Pa Gugup    : Iy, serius ah….
Suta        : Serius! Tah tambangna ge… (Suta
ngarumbaykeun tambang ti loteng)
Pa Gugup    : (Ngetrokan jandela) Ineu.. gantung, aeh,
gancang buka jandelana…
Suta        : Percaya teu?
Pa Gugup    : Neu… Plis, buka dong… Bapa diganggu
sama orang gila…
Suta        : Kuring geus peunggas pangharepan sanggeus
wanoja nu ku kuring dipicinta teu daek muka
jandela hatena…
Pa Gugup    : Kamu nyindir, ya? (Tanggah ka lebah Suta
bari nulak cangkeng) Kamu jangan sindir
sampir ya? Ineu masih tidur, jadi belum bisa
membuka jendela. Kamu jangan macam-
macam. Saya ini ca..calon anggota
legislatiff dari Partai Datang Bulan!
Suta        : Wanoja nu ku kuring dipicangcam beurang
peuting, tetela geus aya nu boga…
Pa Gugup    : Ineu adalah milikku! Ia sudah berjanji hanya
akan meladeni aku! (Nepak  dadana) Calon
anggota dewan yang terhormat!
Suta        : Calon anggota dewan?
Pa Gugup    : Calon anggota dewan! Calon walikota! Calon
pejabat! Lihatlah nanti pemilu yang akan
datang…
Suta        : Jadi anjeun teh politikus?
Pa Gugup    : Politikus! Kamu berani? Turun kalau berani
sama calon pejabat!
Suta        : Wanoja nu ku kuring dipicinta ge geus kawin
ka politikus… Aing geuleuh ka politikus!
Pa Gugup    : Dasar gila dia…
Keur kitu Saonah kaluar ti imahna.
Saonah    : Bapa?
Pa Gugup    : Ineu..? Sukurlah kamu segera muncul, Bapa
sedang diganggu sama orang gila yang akan
gantung diri…
Saonah    : (Nyampeurkeun Pa Gugup) Saha?
Suta        : Kabeh politikus lain jalma waras! Wanoja nu
ku kuring dipikatresna… (dareuda) dikawin
ku jalma teu waras…
Saonah    : Kang Suta? Aya naon, Kang?
Pa Gugup    : (Ngaleng Saonah) Sudahlah Ineu, ia hanya
sedang setres, karena cinta tak sampai…
Suta        : Naniiiiiiiiiiii……
Bareng jeung gorowokna Suta, ti nu poek kaluar awewe make saragam polwan nu taya lian Ibu Nani, diiringkeun ku Mamo nu angger mamawa map.
Nani        : (Ka Pa Gugup) Jadi kitu kalakuan sampean
teh? Hah? Indit nyubuh. Alesan rek rapat
partai, alesan persiapan kampanye, alesan rek
menggalang dukungan, alesan….
Pa Gugup    : (Reuwas, bari angger ngaleng Saonah) Ib..
Ibu, eh, mamah? Bus.. busyet..aya naon ieu
teh?
Nani        : Aya naon, aya naon… eta saha nu keur
dikaleng?
Pa Gugup    : (Gancang ngaleupaskeun leungeunna)
Ngaleng saha? Ma..mana?
Nani        : Dasar lalaki teu uyahan… Teu bisa
dipercaya….
Suta neges-neges si polwan. Gigisik. Poe beuki caang. Suta turun ti loteng.
Saonah    : (Sopan) Punten, ibu teh saha tea manawi?
Nani        : Saya istri lelaki bajingan ini…
Pa Gugup    : Susu..sudah. Bu… Sudah, malu, banyak
orang….
Nani        : Leuwih alus keur rea jalma. Rea saksina….
Saonah    : Ibu istrina?
Nani        : Enya. Rek naon?
Saonah    : (Sieun) Hehe.. Cuman nanya ajah…
Pa Gugup    : Nan..nanti kita bereskan dirrr…di rumah…
Nani         : Ngomong wae balelol hayang jadi anggota
dewan… Teu bisa! Kudu beres ayeuna.
Mamo!
Mamo        : Abdi, Bu!
Nani        : Coba jelaskeun, geus sabaraha kali eta jalma
datang ka dieu?
Mamo        : Dua dinten sakali, manawi.
Nani        : Nu tegas!
Mamo        : Dua poe sakali!
Pa Gugup    : Naon maksudna ieu teh? (Ka Mamo) Maneh
saha?
Nani        : Ieu anak dulur kuring. Manehna keur
ngayakeun penelitian ngeunaan kahirupan
jalma-jalma urut narapidana pikeun skripsi.
Kabeneran, horeng tempat penelitianana teh
gigireun imah nu ku juragan sok dianjangan…
Saonah    : Urut narapidana? Saha?
Suta        : (Nu geus nangtung na panto imahna
nyampeurkeun lalaunan, neges-neges Nani)
Ibu…?
Pa Gugup    : Bohong, kabehanana ge bohong…
Say..sayang, nu kudu dipercaya mah ini,
Susu..suamimu…
Suta        : (Sorana ngeleter, teu pati tatag) Ieu teh….
Ibu Nani?
Nani        : Ke heula, Kang Suta, kuring kudu mereskeun
heula urusan jeung salaki kuring..
Suta nangtung na panto, colohok teu puguh rampa, memeres kerah baju jeung buuk, terus jiga nu linglung ngalengkah, ngusapan tihang bendera.
Nani        : Geus aya kana sataunna kuring curiga ku
kalakuan didinya. Ayeuna kabuktian. Poe ieu
keneh langsung urang ka pangadilan agama,
talak tilu!
Pa Gugup    : (Nyuksruk kana suku Nani) Sayang, ulah
luluasan… Kamu jangan menghancurkan
karirku, aku ini ca..ca..calon anggota
legislatif… Sabar, nanti akan kita selesaikan
baik-baik… Kamu kan ingin jadi nyonya
walikota…
Nani        : Geus euweuh waktu. Mamo!
Mamo        : Siap.
Nani        : (Nunjuk kana tambang nu nyampay tina
loteng imah Suta) Kabeneran aya tali,
borogod tah bisi kabur! Piraku kudu
dibangkol kawas bangsat mah…
Pa Gugup satekah polah ngajelaskeun ka Nani, tapi teu daya teu upaya basa diringkus ku Mamo, dina tihang bendera. Suta pindah kana korsi tempat manehna niis tea bari angger neuteup Nani.
Nani        : (Ka Saonah) Kuring bisa wae newak didinya.
Tapi poe ieu lain waktuna razia, jeung
urusanana ge beda. Tapi sakali waktu mun
didinya beunang ku razia, ulah sambat
kaniaya…
Saonah ngeluk tungkul. Keur kitu daratang Kesih jeung Nori marake pakean senam.
Ningali kaayaan jiga nu teu beres, pangpangna mah ningali aya pulisi, maranehna ngadon nguliwed ka gigireun imah Saonah, tapi kadon tingjerewet sabab di dinya ge geus aya Somad jeung Dikun katut Rukim (Narto mah euweuh) dihararudum sarung, keur nyarumput. Limaanana ahirna mah kalaluar tina ‘panyumputanana’. Poe beuki caang bae.
Nani        : Teu kapok-kapok yeuh… Isuk keneh geus aya
kajadian kieu. (Ka Dikun saparakanca)
Kuring geus arapal ka aranjeun kabeh. Kuring
bisa mere toleransi sangkan aranjeun teu
ditewak alatan nyopet jeung sajabana.
Aranjeun sacara teu langsung geus mantuan
anak dulur kuring pikeun nganggeuskeun
skripsina. Jeung deui, di antara aranjeun geus
mimiti aya nu saladar, Mamo geus nyarita ka
kuring yen poe ieu manehna baris nganteur
salah saurang ti  antara aranjeun ka KUA, rek
kawin…
Dikun        : Kawin? Saha?
Keur kitu jol Barun jeung Silpi, marake pakean rapih. Barun make kopeah. Silpi mah tembong make kabaya malah dicindung sagala.
Mamo nunjuk ka Barun jeung Silpi. Sarerea olohok. Malah saterusna make jeung silih reret pada baturna sagala. Dikun papelong-pelong jeung Kesih, Somad papelong-pelong jeung Nori, sedengkeun Rukim ngeteyep nyampeurkeun Saonah. Ahirna mah katembong sanajan teu ngahaja dipasangkeun, yen maranehna teh papasangan…
Nani        : (Ka Barun jeung Silpi) Selamet, kalian telah
menemukan jalan terbaik.
Dikun         : Mun kitu mah atuh… (Ka Kesih) kumaha
Kesih sayang?
Kesih unggeuk semu era. Dikun nuyun Kesih ka deukeut Barun. Ahirna mah masing-masing pasangan silih pelong, silih siku, silih ciwit, terus silih tuyun ka deukeut Barun.
Dikun Cs    : Kita juga punya pikiran sama. Kita ingin
mereformasi hidup secara total! Daripada
pusing-pusing mendingan kawin ajah. Hidup
kawin!
Barun        : Jadi rek karawin kabeh ieu teh?
Dikun Cs    : Siap komandan! Laksanakan!
Mamo        : Nya hade atuh kitu mah. Sakalian urang ka
KUA babarengan… Tapi, baroga biaya keur
kawinna?
Dikun Cs silih pelong.
Suta        : Ibuu… (Sorana haroshos, awakna tembong
jiga nu lilinieun) Bentang sajatining bentang,
bulan sajatining bulan…
Nani        : Pa Suta, nuhun kana puisina. Mamo parantos
masihkeun sakabeh puisina ka abdi. Tapi…
Suta        : (Ukur melong ka Nani jiga budak nu keur
ngadagoan hukuman ti indungna)
Nani        : … abdi teh kapan boga salaki. Mungkin wae
poe ieu abdi pipirakan, tapi lain hartosna
abdi… siap narima kanyaah Kang Suta…
Suta        : (Mimiti cipanonan)
Nani        : Hapunten pisan…
Suta        : (Mimiti nginghak)
Keur kitu datang jalma duaan. Marake kameja rapih, mawa tas jiga urang kantoran. Dianteur ku Sukon.
Sukon        : (Ka sararea) Aya nu bade nepangan Bos…
Tepang di jalan…
Jalma 1    : (Kerung) Bos? (Ragu-ragu) Punten, dupi ieu
teh leres bumina Sutawangsa Kadiajingga?
Mamo        : Muhun. Kaleresan Kang Sutana nuju aya…
(nunjuk Suta nu keur nyusutan  cipanon)
Jalma 2    : (Nyolongkrong ngajak sasalaman rengkuh
pisan) Oooh…Hatur nuhun atuh sim kuring
parantos ditepangkeun sareng sastrawan…
Jalma 1    : (Sarua ngajak sasalaman)
Nu sejen arolohok, can ngarti.Suta rungah-ringeuh.
Mamo        : Aya naon tea manawi?
Jalma 1    : Punten atuh (terus sanggeus unggeuk hormat
ka kabeh manehna dehem terus jiga nu
pidato). Dibujeng enggalna bae jalaran abdi
masih keneh aya bujengeun. Abdi duaan ti
Yayasan Bujanggamanuk, nyaeta  yayasan nu
biasa masihan penghargaan kanggo karya sastra
Sunda pinunjul saban taun. Kaleresan, taun ieu,
sadayana juri ti kalangan budayawan,
sastrawan sareng ti kalangan akademisi,
parantos cindek pikeun masihan penghargaan
mangrupi hadiah sastra ‘Bujanggamanuk’
sareng artos nu ageungna duaratuslimapuluh
juta rupia ka saderek Sutawangsa. Saderek
Sutawangsa parantos nembongkeun
tarekahna nu daria pikeun ngahirup-huripkeun
sastra Sunda, ngalangkungan karya-karya
puisina nu kalintang pisan endah tur luhur
ajenna, nu kantos dimuat ku media massa
Sunda.
Sarerea masih keneh colohok, tapi lila-lila mah keprok. Suta rungah-ringeuh keneh. Terus milu keprok.
Jalma 2    : Janten, dongkapna sim kuring duaan ka dieu
teh bade masihkeun serat uleman ka Kang
Sutawangsa, kanggo acara masrahkeun hadiah
di kota Bandung, waktosna nyaeta minggon
payun. Ieu seratna…(mikeun surat  uleman ka
Sutawangsa).
Suta        : (Leungeunna ngadegdeg narima surat, surat
dibaca, ret ka nu sejen, ret ka Mamo…)
Mamo        : Saleresna, tos rada lami abdi sok ngintun-
ngintunkeun karya akang ka koran sareng ka
majalah Sunda teh. Atuda nyaah, puisi akang
teh sarae, kedah kabaca ku balarea…
Suta ret deui kana surat uleman.Maca bangun nu hayang yakin. Ret ka nu sejen, ret ka Nani.
Somad        : Duaratus limapuluh juta? Cukup pisan keur
kawin masal mah…
Nu sejen keprok. Suta lalaunan ngadeukeutan Nani, leungeunna ngeleper keneh, surat teh diasongkeun ka Nani… Ku Nani ditampanan. Suta neuteup anteb ka Nani, Nani imut.
Nu sejen keprok deui.
Lampu pareum sapada harita. Sababara detik poek, terus aya lampu nu husus nyorot Pa Gugup nu dirangket keneh na tihang bandera, bedana teh ayeuna mah keur dikaleng ku… Narto. Tur dikipasan ku Sukon.
Pa Gugup    : Oooh… Naniiii…
Lampu pareum deui. Ieu carita rengse tepi ka dinya.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...